Wat houdt de wetswijziging in?
In het buitenland (Nederland, Zwitserland, …) verleden notariële schenkingsakten van roerende goederen zullen verplicht in België geregistreerd moeten worden waardoor Belgische schenkbelasting opeisbaar zal worden. De tarieven in de schenkbelasting variëren per gewest.
In Vlaanderen bedraagt het tarief van de schenkbelasting op roerende goederen 3% voor schenkingen in de rechte lijn (vb. aan de kinderen of de kleinkinderen) of 7% voor schenkingen aan andere personen.
Welke schenkingen vallen onder de wetswijziging?
Alle schenkingen van roerende goederen die bij notariële akte plaatsvinden worden geviseerd.
De schenking voor een buitenlandse notaris wordt vooral gebruikt voor de volgende doeleinden:
- Schenking met voorbehoud van vruchtgebruik;
- Schenking van aandelen op naam in een vennootschap;
- Schenking van aandelen in een maatschap;
- Schenking van certificaten uitgegeven door een stichting-administratiekantoor;
- Schenking van vorderingen (o.a. rekening-courant) op een vennootschap;
- Schenking met fideïcommis de residuo.
De voornoemde schenkingen kunnen immers niet plaatsvinden bij wijze van bankgift.
Veelal wordt hierbij gebruik gemaakt van een Nederlandse notaris, maar soms ook van een Zwitserse notaris. Het voordeel verbonden aan deze werkwijze situeert zich vooral op fiscaal vlak. Een schenking voor Nederlandse of Zwitserse notaris kan immers vrij van schenkbelasting geschieden, terwijl een schenking voor een Belgische notaris de schenkbelasting van, naargelang het geval, 3% of 7% verschuldigd maakt. Indien de schenker vervolgens drie jaar in leven blijft, is er bovendien geen erfbelasting verschuldigd op de geschonken waarde. Deze termijn van drie jaar zal mogelijks verlengd worden naar vier jaar in Vlaanderen. Wanneer de schenker ernstig ziek zou worden (maar nog niet overleden is), kan de schenkingsakte wel nog steeds worden geregistreerd in België en zal enkel schenkbelasting verschuldigd zijn in plaats van de hogere tarieven inzake erfbelasting die in Vlaanderen kunnen oplopen tot 27% (in de rechte lijn en tussen partners) of 55% (andere personen).
Op het voorgaande moet uitzondering worden gemaakt voor vennootschappen die in aanmerking komen voor het gunstregime dat in Vlaanderen geldt voor de schenking van familiale vennootschappen. Deze kunnen immers onder bepaalde voorwaarden vrij van schenkbelasting worden geschonken voor een Belgische notaris. Bovendien wordt de risicotermijn van drie jaar verlengd naar zeven jaar indien dergelijke aandelen worden geschonken voor een buitenlandse notaris.
Welke schenkingen vallen niet onder de wetswijziging?
Een schenking kan in principe enkel plaatsvinden bij notariële akte. Uitzondering hierop vormen onder meer de schenking in volle eigendom van gelden, beleggingsportefeuilles of gedematerialiseerde aandelen in een vennootschap. Deze kunnen geschonken worden door overschrijving vanuit de rekening van de schenker naar de rekening van de begiftigde(n) via de zogenaamde techniek van de “bankgift”. Deze techniek van de bankgift wordt niet geviseerd in het voorstel.
Wanneer zal de wet van kracht worden?
De nieuwe wet zou in werking treden op 15 december 2020.
Een buitenlandse notariële schenkingsakte verleden vóór de inwerkingtreding van de wet blijft buiten schot en kan belastingvrij gebeuren tot aan die datum. Wanneer aan de schenking een ‘fideï commis de residuo’ werd verbonden, is het belangrijk om te weten dat de ‘tweede’ begiftigden de schenking nog tijdig moeten aanvaarden (al dan niet via vertegenwoordiging) vóór de inwerkingtreding van de wet. Indien ‘tweede’ begiftigden nog niet verwekt zijn of deze de schenking pas aanvaarden na de inwerkingtreding van de wet, zal deze ‘tweede’ schenking in het vaarwater vallen van de nieuwe regelgeving. De schenking zal dan
alsnog onderhevig zijn aan de schenkbelasting.
Alternatieve mogelijkheden?
De schenking van roerende goederen via buitenlandse notaris is niet altijd zinvol. Denk maar aan het risico mocht de schenker plots na de schenking voor Nederlandse notaris overlijden en de registratie niet meer tijdig kon gebeuren. In dat geval zullen de begiftigden alsnog erfbelasting verschuldigd zijn. Bovendien heeft Vlaanderen een aantal jaren geleden de schenkingstarieven voor roerende goederen drastisch verlaagd.
Voor familiebedrijven bestaat zelfs de mogelijkheid om, onder bepaalde voorwaarden, te genieten van een fiscaal gunstregime en dus te schenken voor Belgische notaris met vrijstelling van schenkbelasting (0%). In dit geval kan men dus beter schenken via een Belgische notaris. Op deze manier vermijdt men ook de bovenvermelde risicoperiode van zeven jaar.
Indien u de (eerder lage) schenkingstarieven toch wilt vermijden, zijn er bepaalde alternatieve routes, zoals de bankgift (hierboven toegelicht), die niet worden geviseerd in het wetsvoorstel. Indien u bv. inkomsten wenst te behouden, kan er gewerkt worden met een schenking onder (optionele) last van lijfrente bij wijze van hand- of bankgift. Zo kan u bv. een beleggingsportefeuille schenken aan uw kinderen waarbij u bepaalt dat u daarvan maandelijks of jaarlijks een bepaald bedrag wilt terugkrijgen gedurende uw leven. Indien u bv. controle wenst te behouden, kan er gewerkt worden via een controlestructuur zoals een maatschap of een stichting.