Gemengde btw-plicht en methode van het werkelijk gebruik: nieuwe regels vanaf 1 januari 2023

Gemengde btw-plicht en methode van het werkelijk gebruik: nieuwe regels vanaf 1 januari 2023

Voorafgaande elektronische kennisgeving

Vanaf 2023 zullen gemengde belastingplichtigen voldoende hebben met een ‘voorafgaande kennisgeving’ aan het bevoegde btw-controlecentrum. Deze melding moet worden verricht via het elektronische formulier voor aanvang (formulier E-604 A) of wijziging van de activiteit (formulier E-604 B).

Deze kennisgeving moet uiterlijk voor het einde van de eerste aangiftetijdvak van het lopende kalenderjaar worden gedaan, meer bepaald:

  • vóór 31 januari voor een belastingplichtige die maandelijks aangifte doet;
  • vóór 31 maart voor een belastingplichtige die per kwartaal aangifte doet.

De btw-belastingplichtige zal derhalve de methode van werkelijk gebruik kunnen toepassen vanaf de eerste dag van het aangiftetijdvak waarin de kennisgeving is gedaan (lees: 1 januari van het betrokken kalenderjaar).

Voorbeeld: een gemengde belastingplichtige die op kwartaalbasis aangifte doet en in 2023 onderworpen is aan de aftrekregeling volgens het algemene verhoudingsgetal, besluit om vanaf 2024 over te schakelen naar de aftrekregeling volgens het werkelijk gebruik. Daartoe moet hij de verklaring van wijziging van activiteit E-604B indienen vóór 31 maart 2024. Dankzij deze kennisgeving kan hij vanaf het eerste kwartaal van 2024 de aftrekregeling toepassen volgens de methode van het werkelijk gebruik. Bovendien zal de belastingplichtige een reeks aanvullende gegevens aan de administratie moeten bezorgen (zie hieronder).

Wanneer een onderneming haar economische activiteit aanvangt of haar economische activiteit wijzigt zodat zij een gemengde belastingplichtige wordt, moet de kennisgeving worden ingediend vóór het einde van het eerste aangiftetijdvak dat volgt op de aanvang of de wijziging van de activiteit van de belastingplichtige.

Voorbeeld: een gewone btw-belastingplichtige die per kwartaal aangifte doet, wordt in juli 2023 een gemengde belastingplichtige. Als deze belastingplichtige gebruik wil maken van de methode van werkelijk gebruik, moet hij de kennisgeving uiterlijk op 30 september 2023 indienen.

Zodra de kennisgeving is gedaan, stuurt de btw-administratie een elektronische bevestiging in pdf-formaat naar de onderneming met vermelding van de begin- of einddatum van het regime van werkelijk gebruik. Er is geen wettelijke termijn voor de toezending van deze bevestiging, zodat de belastingplichtige van deze methode gebruik kan maken zonder op een machtiging van de administratie te moeten wachten.

 

Periode waarin de methode van werkelijk gebruik van toepassing is

De kennisgeving geldt voor onbepaalde duur, doch ten minste tot en met 31 december van het derde jaar na de datum van inwerkingtreding van de kennisgeving.

Voorbeeld: voor een kennisgeving op 16 januari 2023 zal de belastingplichtige tot 31 december 2026 de methode van werkelijk gebruik moeten toepassen.

De belastingplichtige kan dan desgewenst weer overschakelen op het algemeen verhoudingsgetal. Daartoe is dan opnieuw een kennisgeving vereist en wordt het algemeen verhoudingsgetal toegepast vanaf 1 januari van het betrokken jaar.

 

Jaarlijkse verplichting om aanvullende informatie te verstrekken

De btw-belastingplichtige moet ook bepaalde aanvullende gegevens aan de btw-administratie meedelen:

  • het definitieve algemene verhoudingsgetal van het voorgaande kalenderjaar;
  • het percentage van de aan de belastingplichtige in rekening gebrachte btw, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen handelingen die :
    • uitsluitend worden gebruikt voor de activiteit(en) die volledig recht op aftrek verlenen;
    • uitsluitend worden gebruikt voor de activiteit(en) die geen recht op aftrek verlenen;
    • worden toegewezen aan beide activiteiten.
  • het bijzonder verhoudingsgetal dat van toepassing is op goederen en diensten die zowel worden gebruikt voor de activiteit waarvan de uitgaande handelingen voor aftrek in aanmerking komen als voor de activiteit waarvan de uitgaande handelingen niet voor aftrek in aanmerking komen. Gaat het om meerdere bijzondere verhoudingsgetallen, dan moet het globale resultaat worden meegedeeld van de toegepaste bijzondere verhoudingsgetal(len) op de btw die drukt op deze gemengde handelingen.

Deze informatie moet de administratie in staat stellen te beoordelen of de criteria die de btw-belastingplichtige die de methode van werkelijk gebruik aanvraagt, hanteert, al dan niet aanvaardbaar zijn.

Deze mededeling moet elk jaar gebeuren bij de indiening van de periodieke btw-aangifte over het eerste kwartaal van het kalenderjaar voor btw-belastingplichtigen die per kwartaal aangifte doen, of over een van de eerste drie maanden van het kalenderjaar voor btw-belastingplichtigen die maandelijks aangifte doen.

Indien de kennisgeving niet tijdig wordt gedaan of indien de aanvullende gegevens niet zijn verstrekt, verliest de btw-belastingplichtige de mogelijkheid om de btw af te trekken volgens de methode van het werkelijk gebruik.

 

Mogelijke weigering door de btw-administratie

De kennisgeving van de btw-belastingplichtige vormt echter geen zekerheid voor de toepassing van de methode van het werkelijk gebruik. Indien de administratie van oordeel is dat de uitoefening door de btw-belastingplichtige van zijn recht op aftrek volgens het werkelijk gebruik (van alle of een gedeelte van de goederen en diensten) niet of niet meer met de werkelijkheid overeenstemt, kan de toepassing ervan worden geweigerd.

Het besluit tot weigering moet echter worden meegedeeld vóór 31 december van het jaar dat volgt op het jaar waarin de kennisgeving van de btw-belastingplichtige van kracht werd. De administratie heeft bijgevolg bijna twee jaar na de kennisgeving de tijd om de toepassing van de methode te weigeren. In dit geval heeft de weigering terugwerkende kracht tot de periode waarin de kennisgeving is gedaan.

Voorbeeld: een onderneming die een kwartaalaangifte doet, dient op 20 februari 2023 een kennisgeving in om vanaf 1 januari 2023 de methode van het werkelijk gebruik toe te passen. De overheid heeft tot 31 december 2024 de tijd om de toepassing van deze methode te weigeren. De btw-belastingplichtige zal dan de sinds 1 januari 2023 genoten aftrek moeten herzien, aangezien hij zal worden geacht nooit gebruik te hebben kunnen maken van de methode van werkelijk gebruik en zijn recht op aftrek zal moeten uitoefenen volgens het algemene verhoudingsgetal.

Wanneer een kennisgeving wordt geweigerd, kan pas in het volgende kalenderjaar een nieuwe kennisgeving worden gedaan.

 

TO DO voor btw-belastingplichtigen die op 31 december 2022 al de methode van het werkelijk gebruik toepassen: mededeling uiterlijk op 30 juni 2023

De nieuwe regeling treedt in werking op 1 januari 2023. Belastingplichtigen die op 31 december 2022 al gebruik maken van de methode van het werkelijk gebruik en die dat willen behouden, moeten hun bevoegde btw-kantoor daarvan vóór 1 juli 2023 in kennis stellen. Deze mededeling aan de btw-administratie geldt dan als kennisgeving en wordt op dezelfde wijze gedaan.

 

Verplichting om het werkelijk gebruik toe te passen

De btw-administratie kan de toepassing van btw-aftrek volgens de methode van het werkelijk gebruik opleggen. Dit is het geval wanneer de toepassing van het algemeen verhoudingsgetal leidt tot ongelijkheden bij de toepassing van de btw als gevolg van een te hoge btw-aftrek. De nieuwe regeling bepaalt dat het voor een verplichte toepassing van de feitelijke toewijzing noodzakelijk is dat :

  • de economische activiteit een bedrijfstak omvat met recht op aftrek en een bedrijfstak zonder recht op aftrek die duidelijk van elkaar zijn onderscheiden, met name wanneer voor elke bedrijfstak een afzonderlijke boekhouding wordt gevoerd;
  • de belastingplichtige kan bij de aanschaf van goederen of diensten bepalen voor welke sector van zijn economische activiteit de goederen en diensten uitsluitend bestemd zijn;
  • het algemeen verhoudingsgetal niet kan worden toegepast omdat het moeilijk of onmogelijk is de noemer te bepalen van de breuk waarvan de pro rata wordt afgeleid.

De verplichte toepassing van de methode van werkelijk gebruik zal bij aangetekende brief (dus niet elektronisch) worden meegedeeld met de bijkomende toelichting.

 

Samenvattende tabel

 
Termijn voor kennisgeving aan de administratie

Gemengde btw-belastingplichtige die op 31 december 2022 reeds de methode werkelijk gebruik toepast

30 juni 2023

Gemengde btw-belastingplichtige op 31 december 2022 die gebruik wenst te maken van de methode werkelijk gebruik

Maandaangever: 31 januari 2023

Kwartaalaangever: 31 maart 2023

Gewone btw-belastingplichtige op 31 december 2022 die gebruik wenst te maken van de methode werkelijk gebruik vanaf gemengde belastingplicht

Uiterlijk op de laatste dag van het aangiftetijdvak waarin de wijziging zich heeft voorgedaan.

 

Vb: wijziging activiteit in juli 2023

Maandaangever: 31 juli 2023

Kwartaalaangever: 30 september 2023

 

Contact

Heb je vragen bij deze nieuwe regelgeving, of wil je de impact van deze nieuwe regels voor jouw onderneming graag laten bekijken? Onze btw-experten staan ter beschikking voor advisering of assistentie bij btw-formaliteiten.