Boek 6 Burgerlijk Wetboek - Verhoogde aansprakelijkheidsrisico’s vanaf 2025

Vanaf 1 januari 2025 treedt er een nieuwe wetgeving in werking die leidt tot een verhoogde aansprakelijkheid voor onder andere bestuurders, werknemers, onderaannemers en zelfstandige dienstverleners (CEO’s, CFO’s, managers, freelancers enz.).
 

 1. Waarin schuilt het gevaar? 

De nieuwe wetgeving verruimt de mogelijkheden om zogenaamde ’buitencontractuele aansprakelijkheidsvorderingen’ in te stellen. 

Dit heeft een impact op de volgende situaties: 

(i) de relatie tussen contractpartijen

  • Vandaag kunnen contractpartijen elkaar in principe enkel aanspreken op basis van de contractuele bepalingen als één van hen het contract gebrekkig uitvoert. Contractanten kunnen elkaar bijna nooit aanspreken op ‘buitencontractuele gronden’ (het “samenloopverbod”). 
  • Vanaf 2025, kunnen contractpartijen kiezen of zij elkaar aanspreken:
    • OF op basis van de contractuele bepalingen;
    • OF op basis van gronden buiten het contract (zoals een inbreuk op de algemene zorgvuldigheidsnorm. 

In dit geval zal de contractant zich wel op de bestaande contractuele bepalingen kunnen beroepen om zich te verdedigen. 

(ii) de relatie tussen “hoofd”opdrachtgevers en “hulppersonen”. 

Hulppersonen zijn personen (natuurlijke of rechtspersonen) die een andere persoon (de “hoofdopdrachtnemer”), bijstaan in de uitvoering van een contractuele verbintenis aangegaan met een derde persoon, nl. de eindklant (de “hoofdopdrachtgever”). 

Dit kan betrekking hebben op onderaannemers, maar ook volgende groepen worden als ‘hulppersonen’ beschouwd: 

  • bestuurders; 
  • werknemers; 
  • freelancers; 
  • zelfstandige dienstverleners; 
  • enz. 
    • Vandaag: Een hoofdopdrachtgever, die een contract heeft gesloten met een hoofdopdrachtnemer, kan de contractuele aansprakelijkheid van de hulppersonen aan wie de hoofdopdrachtnemer een beroep heeft gedaan, niet inroepen. Er bestaat namelijk geen contractuele relatie tussen deze hoofdopdrachtgever en deze hulppersoon. Bovendien zijn de buitencontractuele claims van de hoofdopdrachtgevers tegen de hulppersonen tegenwoordig bijna uitgesloten, wat een quasi-immuniteit" creëert. 
    • Vanaf 2025: kunnen hoofdopdrachtgevers de hulppersonen van hun hoofdopdrachtnemer wél rechtstreeks aanspreken op basis van “buitencontractuele gronden”

Concreet kunnen bestuurders, werknemers, freelancers, zelfstandige dienstverleners/managers, enz. in geval van een toerekenbare onrechtmatige daad worden aangesproken door benadeelde contractanten van de vennootschappen waarvoor zij werken. In dit geval kan de hulppersoon zich wel beroepen op de bestaande contractuele bepalingen tussen hem en de hoofdopdrachtnemer, én tussen de hoofdopdrachtgever en de hoofdopdrachtnemer om zich te verdedigen. 

Schematisch komt dit neer op het volgende: 

Huidige situatie

Toekomstige situatie

 2. Wat kan/moet je doen?

De nieuwe wetgeving is van “aanvullend recht” (“Tenzij de wet of het contract anders bepaalt, (…)”). Dit houdt in dat de nieuwe aansprakelijkheidsrisico’s preventief kunnen worden gemoduleerd of (in zekere mate) worden uitgesloten in de contracten tussen de verschillende partijen. 

Hoe pak je dit aan?

Ben je een hoofdopdrachtgever/eindklant, een hoofdopdrachtnemer of een hulppersoon die haar medecontractant helpt in de uitvoering van het hoofdcontract met de eindklant?  

Misschien bekleed je wel verschillende posities? 

Vooral als je bestuurder, freelancers, zelfstandige dienstverlener/manager, enz. bent, is het sterk aangeraden om actie te nemen. 

Afhankelijk van je positie voorzie je in je algemene voorwaarden en/of contracten best passende clausules die de aansprakelijkheid regelen, beperken of uitsluiten tussen:

  • de hulppersoon en de hoofdopdrachtnemer; 
  • de hoofdopdrachtnemer en de hoofdopdrachtgever. 

Een verhoging in de aansprakelijkheidsrisico’s kan worden gemilderd door o.a. bedingen te verwerken in respectieve contracten zoals hieronder weergegeven: 

Indien de hoofdopdrachtgever niet gebonden wil zijn aan de algemene voorwaarden van de hoofdopdrachtnemer, is het raadzaam na te gaan of de hoofdopdrachtgever zijn algemene voorwaarden reeds heeft aangepast aan de bepalingen van het Boek 6. Zo niet is, het aangewezen om:  

  • een beperking op de aansprakelijkheid van de hoofdopdrachtgever te bedingen 
  • dit contractueel te ondervangen

Voor bestaande contracten kan een addendum aan de overeenkomst worden overwogen. 

Zorg ervoor dat de afgesloten beroeps- en bestuurdersaansprakelijkheidsverzekeringen voldoen aan de nieuwe wettelijke vereisten en afdoende dekking bieden voor zowel contractuele als buitencontractuele aansprakelijkheid.

LET OP: 

Contractuele aansprakelijkheidsbeperkingen en -uitsluitingen zijn slechts toegelaten binnen de wettelijke begrenzingen op de contractvrijheid. Laat je daarom begeleiden door een professional.