Duurzaam ondernemen: van de regels volgen tot waarde creëren

Nieuw onderzoek werpt licht op duurzaamheidstrends

Over de hele wereld krijgen we in toenemende mate te maken met problemen als gevolg van milieuverloedering, klimaatverandering, verlies aan biodiversiteit en sociale onrechtvaardigheid. Overstappen naar een duurzaam systeem wordt dan ook een dringende prioriteit. Dat geldt zeker voor bedrijven, die niet meer om duurzaam ondernemen heen kunnen.

Om een goed beeld te krijgen van de huidige trends die bedrijven aanzetten om duurzamer te gaan zakendoen, hebben BDO Belgium en Mercuri Urval 150 Europese bedrijven van alle soorten en maten bevraagd. Het ging om zowel grote beursgenoteerde bedrijven als kmo’s, uit een waaier aan sectoren. Dit onderzoek levert de volgende bevindingen op:

75 % van de deelnemers wil met hun ESG-aanpak (environmental, social, governance) vooral waarde creëren; slechts 25 % noemt de strengere regels als enige motivator.

Integratie van ESG als aanjager van waardecreatie

Nu de regelgeving steeds strenger wordt en de markt almaar veeleisender, moet je als bedrijf rekening houden met ESG in je strategie en beslissingen. Maar als je daarbij alleen oog hebt voor de nieuwe wettelijke verplichtingen, kan dit leiden tot nog meer bureaucratie en administratiekosten. Aan de andere kant kan ESG verankeren in alle geledingen van je bedrijf voor meer groei zorgen, nieuwe kansen creëren en je onderneming toekomstbestendig maken. 

Hoe helpt een duurzame aanpak waarde te creëren voor zowel het bedrijf als zijn stakeholders? We zetten vier belangrijke redenen op een rijtje:

1.    Toegang tot kapitaal: 

Bedrijven die beter presteren op ESG-vlak vinden vlotter financiering. Particuliere beleggers zijn steeds meer op zoek naar duurzame organisaties die op termijn beter zullen presteren en een hogere waardering zullen hebben dan bedrijven die geen rekening houden met ESG. 

Bovendien krijgen duurzame bedrijven betere voorwaarden voor leningen door gunstige rentetarieven, terwijl banken en beleggers terughoudender worden om te beleggen in niet-duurzame praktijken. 

Tot slot kunnen groene/sociale overheidsfondsen investeringen makkelijker om te dragen maken, zowel op Europees als op nationaal niveau (bv. het Vlaamse agentschap VLAIO, dat financiële steun biedt aan duurzame ondernemingen).

2.    Bedreigingen & kansen:

Bedrijven zien duurzaamheid steeds vaker als zowel een risico als een kans. Negatieve gevolgen voor de samenleving of het milieu kunnen leiden tot reputatieschade en financiële verliezen, wat het belang van verantwoorde praktijken onderstreept. Andersom maken duurzame producten en diensten het aanbod van een bedrijf aantrekkelijker en kunnen ze worden verkocht als topproducten. En daar horen dan uiteraard hogere marges bij. 

Zoals blijkt uit de Long-Term Risk Outlook van het Word Economic Forum, komen risico’s die verband houden met ESG bovendien steeds vaker voor. Daardoor is er nood aan proactieve maatregelen om de toekomstige verstoringen te verzachten (bv. fysieke risico’s gekoppeld aan klimaatverandering die de toeleveringsketen kunnen verstoren, zoals meer overstromingen of langere periodes van droogte).

3.    Aankomende beleidslijnen & wetgeving

Het regelgevingslandschap is de afgelopen jaren aanzienlijk veranderd: nationale en Europese autoriteiten hebben wetten ingevoerd met een diepgaande invloed op de duurzaamheidsagenda van bedrijven. We vermelden in het bijzonder de EU Green Deal uit 2020 van de Europese Commissie, een pakket van meer dan 150 beleidsinitiatieven om duurzame praktijken te stimuleren in verschillende sectoren. 

Bovendien hebben de EU-instellingen de transparantie verbeterd door de EU Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) goed te keuren. Die richtlijn voert verplichte ESG-rapportagevereisten in voor een groot aantal bedrijven, waaronder grote ondernemingen en kmo’s.

Daarnaast zijn initiatieven zoals het Sustainable Finance Package, het wetgevingspakket Fit for 55 en het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) bedoeld om duurzame praktijken te promoten en sectoren af te stemmen op koolstofreductiedoelstellingen. Al die nieuwe initiatieven duwen ondernemingen geleidelijk in de richting van een duurzamere aanpak. 

4.    Druk van stakeholders (zoals klanten, overheden en werknemers)

Klanten verkiezen duurzame bedrijven als partners. Recente EU-beleidslijnen, zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive, veroorzaken een doorsijpeleffect, waardoor ondernemingen niet anders kunnen dan hun waardeketen te betrekken bij hun duurzaamheidsinitiatieven. Dat betekent dat grotere bedrijven voortaan liever zakendoen met ondernemingen die zich ‘rijper’ tonen als het gaat om ESG. 

Bovendien nemen overheden steeds vaker duurzaamheid op in hun selectieproces voor overheidsopdrachten, waardoor duurzamer werken cruciaal wordt voor ondernemingen die afhankelijk zijn van overheidscontracten.

Tot slot krijgen veel bedrijven te maken met de strijd om talent. Veel kandidaten, en dan vooral potentiële werknemers van generatie Z, vinden een duurzame strategie een onmisbaar criterium. Het is trouwens bewezen dat zo’n strategie het personeelsverloop helpt te verminderen en de tevredenheid ten goede komt.

Over het algemeen wijzen de resultaten van het onderzoek erop dat bedrijven duurzaamheid proactiever benaderen nu ze inzien dat dergelijke inspanningen langetermijnwaarde kunnen creëren voor zowel de onderneming zelf als haar stakeholders. Bedrijven beseffen hoe belangrijk het is om het juiste evenwicht te vinden tussen de drie p’s (people, planet, profit). Daarbij ruilen ze hun blik op de korte termijn in voor langetermijndoelstellingen. Naast de compliancerisico’s brengt de overgang naar duurzaamheid veel zakelijke kansen met zich mee en kan ze economische groei in de hand werken.

“Door ESG te omarmen, kunnen bedrijven zich positioneren om nieuwe marktkansen te grijpen, hun ‘license to operate’ veilig te stellen en hun reputatie te versterken. Het is tijd om van naleving naar waardecreatie te gaan door duurzaamheid te integreren in de kern van bedrijfsstrategieën!”

Transparantie en verantwoordingsplicht om de transitie te versnellen

De goedkeuring van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) biedt een krachtig instrument om de ESG-transitie te versnellen. De nieuwe rapportagevereisten zetten aan tot een grotere betrokkenheid bij de stakeholders, zoals investeerders, klanten, werknemers en regelgevende instanties. Dat leidt dan weer tot een sterkere impuls richting meer duurzaamheid voor alle marktspelers in de EU.

Hoe kun je dit aanpakken? Waar moet je rekening mee houden? 

  • Beschouw de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) als een katalysator om je bedrijf intern anders te organiseren, en niet als een afvinklijstje. 
  • Bedrijven moeten voortaan bekendmaken hoe ze de ESG-risico’s in kaart brengen, kwantificeren en beheren. Dat komt niet alleen de transparantie ten goede, maar bevordert ook een cultuur van verantwoordelijkheid en verantwoordingsplicht binnen je organisatie. 
  • Gebruik de dubbele materialiteitsbenadering, opgelegd door de CSRD, om je impact systematisch te beoordelen en je ESG-acties te prioriteren. Die oefening helpt je om duurzame criteria een plek te geven in je strategische besluitvormingsprocessen, wat uitmondt in impactvolle ESG-initiatieven die de waardecreatie en je veerkracht op de lange termijn bevorderen.
  • In het licht van de CSRD kwam ook een gestandaardiseerd rapportagekader tot stand: de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). Daardoor moeten alle bedrijven hetzelfde rapportageformaat gebruiken, wat het makkelijker maakt om ondernemingen te vergelijken en de externe controle in de hand werkt. De concurrentiedruk die zo ontstaat, zal je stimuleren om in de loop van de tijd steeds duurzamer te gaan werken. 
“De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een belangrijke mijlpaal op de weg naar meer duurzaamheid. Door verantwoordingsplicht, transparantie en vergelijkbaarheid te bevorderen, is de richtlijn een gamechanger die de cultuur en het gedrag bij bedrijven en op de markt als geheel in de goede richting zal sturen.”

Maak je bedrijf vandaag al klaar voor de toekomst!

Een robuust en welomschreven ESG-traject is cruciaal voor elk bedrijf, omdat het de noodzakelijke basis legt voor de integratie van ESG-praktijken in de dagelijkse besluitvorming en bedrijfsactiviteiten. Met deze aanpak kun je ecologische en sociale risico’s beperken en ook investeerders, klanten en werknemers aanspreken. 

Het ESG-traject begint met binnen je organisatie deskundigheid over ESG-onderwerpen opbouwen. Vervolgens neem je ESG-criteria op in je bedrijfsstrategie en voer je ESG-actieplannen uit. Tot slot breng je verslag uit over je duurzaamheidsprestaties en bezorgen auditors je een betrouwbaarheidsverklaring. 


Een duidelijk ESG-traject helpt je om de veerkracht, de reputatie en het concurrentievermogen van je bedrijf te verbeteren, waardoor het op de lange termijn succesvoller wordt. Wil je graag weten hoe jouw ESG-traject eruit kan zien? Neem vandaag nog contact op met onze ESG-adviseurs.

Toelichting:

BDO Belgium en Mercuri Urval voerden het onderzoek gezamenlijk uit, in de volgende landen: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Spanje, Tsjechië, Zweden en Zwitserland. Voor het onderzoek werden bedrijven ondervraagd over hun houding ten opzichte van duurzaamheid, de obstakels waarmee ze te maken krijgen en hun belangrijkste drijfveren. Het onderzoek werd verricht aan de hand van een vragenlijstmethode. Aan de online enquête die in november-december 2023 werd afgenomen, namen ongeveer 150 bedrijven deel.