Duurzaamheid: vluchtige trend of blijvend fenomeen?

Uit een onderzoek van BDO Belgium en Mercuri Urval is gebleken dat 97% van de respondenten denkt dat duurzaamheid hun bedrijf zal transformeren. 22% van hen is van mening dat hun bedrijfsmodel en activiteiten daardoor zelfs ingrijpend zullen veranderen. 


We kunnen dus veilig stellen dat duurzaamheid meer is dan gewoon een trend of een hippe term. Dit fenomeen heeft een verstrekkende omwenteling ontketend die bedrijven in alle sectoren van koers doet veranderen. 

Maar je organisatie duurzamer maken, dat doe je niet zomaar even op een paar weken tijd. Bij de meeste bedrijven gaat het erom gestaag, stap voor stap voor meer duurzame opties te kiezen. Enkele voorbeelden? Zonnepanelen installeren om zelf hernieuwbare energie op te wekken, je bedrijfswagens met verbrandingsmotor inruilen voor elektrische exemplaren of programma’s opzetten die de ontwikkeling en het welzijn van je personeel ten goede komen. 

Stuk voor stuk uitstekende initiatieven en een prima eerste stap in de goede richting. Maar om echt duurzaam zaken te doen is er veel meer nodig. Als je met je bedrijf het verschil wilt maken, moet je bij elke beslissing rekening houden met ESG-factoren (milieu, maatschappij en bestuur) én je bedrijfsmodel helemaal binnenstebuiten keren. 

Op naar een nieuw bedrijfsmodel met een circulaire aanpak

Eén manier om je bedrijfsmodel duurzamer te maken, is door de principes van de circulaire economie toe te passen. Dat model streeft ernaar grondstoffen en andere materialen zo lang mogelijk in gebruik te houden. Het resultaat: minder afval en minder vervuiling. Het gaat om een regeneratief systeem dat inzet op hergebruik, herstelling en recyclage van materialen. Zo ontstaat een gesloten kringloop waarbinnen afval zich ontpopt tot een waardevolle grondstof.

Nemen, maken en weggooien. Zo gaan bedrijven te werk in een lineaire economie. Daardoor slinken de voorraden van natuurlijke hulpbronnen steeds verder en stapelt het afval zich op. Zo’n model is niet duurzaam en nog eens erg duur ook. Bedrijven moeten dan namelijk voortdurend nieuwe grondstoffen aanvoeren en hun afval ergens kwijt kunnen. Binnen de circulaire economie worden ondernemingen net minder afhankelijk van ruwe grondstoffen en produceren ze minder afval. Een goede zaak voor hun portemonnee en hun efficiëntie. Die filosofie maakt het mogelijk om traditionele manieren van zakendoen om te vormen tot circulaire bedrijfsmodellen, met voordelen op alle vlakken: bedrijven maken meer winst, werken duurzamer én kijken de toekomst met vertrouwen tegemoet.

We geven graag enkele voorbeelden van circulaire bedrijfsmodellen:

  • Producten als dienstverlening (PaaS): Van lampen verkopen tot verlichting als een dienst aanbieden: het bedrijfsmodel van Philips heeft een aardige ontwikkeling doorgemaakt. Mét resultaat: het energieverbruik is met de helft gedaald en het bedrijf ontwikkelde systemen die 75% langer meegaan dan conventionele lichtarmaturen. 
  • Van nature duurzaam design: Fairphone ontwikkelt en maakt smartphones die langer meegaan. Doordat ze modulair opgebouwd zijn, kun je defecte of verouderde onderdelen makkelijk vervangen. Zo hoef je dus geen volledig nieuw toestel te kopen. 
  • Materialen terugwinnen en recycleren: ROCKWOOL, een bedrijf dat isolatiematerialen maakt, biedt ook een inzamelings- en recyclagedienst aan. Het bedrijf zamelt gebruikte rotswol in op bouwterreinen (zowel nieuwbouw als renovaties) en bij sloopprojecten. Vervolgens maakt het in zijn fabrieken nieuwe producten van dat materiaal. Recyclage op haar best dus.

Bovenstaande voorbeelden tonen aan dat ondernemingen die hun bedrijfsmodel omgooien, makkelijker de strategische stap naar een duurzamere bedrijfsvoering zetten.  De principes van de circulaire economie helpen bedrijven dan ook om een duurzamere en meer veerkrachtige organisatie op poten te zetten die past bij hun waarden en inspeelt op de noden van alle belanghebbenden. Met die aanpak maken bedrijven makkelijker het verschil met hun concurrenten, trekken ze vlotter nieuwe klanten en investeerders aan, en maken ze sneller naam als een verantwoorde en duurzame onderneming.


Hoe pak je dit vraagstuk aan? Waar moet je rekening mee houden?

  • Kies voor de principes van ecodesign wanneer je producten in een nieuw jasje steekt. Overweeg om je producten modulair te maken, zodat ze makkelijk te herstellen en hergebruiken zijn.
  • Denk aan de volledige levensduur van je producten en materialen. Bekijk een product en de verpakking ook altijd samen, als één geheel.
  • Overweeg het PaaS-model (Product as a Service). Zo gebruik je materialen vaak op een duurzamere manier en bied je een betere dienstverlening wanneer producten en grondstoffen het einde van hun levensduur hebben bereikt. Inzamelingsregelingen kunnen een hoofdrol spelen in je circulaire bedrijfsmodel.
  • Bundel de krachten met andere belanghebbenden. Spreek leveranciers, bedrijven uit andere sectoren en zelfs concurrenten aan om te garanderen dat het er duurzaam aan toe gaat in je hele waardeketen.


“ESG is niet zomaar een trend, wel een strategische keuze die nog vele jaren zal bepalen hoe we zakendoen. Daar zijn we bij BDO Noorwegen vast van overtuigd. Om hun overstap naar een duurzamere aanpak de moeite waard te maken, moeten ondernemingen hun bedrijfsmodellen onder de loep nemen. Zowat alles moet anders: hun productiemethoden, hun toeleveringsketen, de kenmerken van hun producten én hun activiteiten verderop in de keten – van afval verwerken tot materialen recycleren en hergebruiken. Ik geloof dat de bedrijven die nu het voortouw nemen en al investeren in meer duurzaamheid, de komende twee tot drie jaar de meeste waarde zullen creëren voor zichzelf en voor de samenleving.”
Morten ThuvePartner – Head of BDO Consulting, Head of Sustainability Services, BDO Noorwegen

Kies nu voor duurzaam, met BDO

Kort samengevat: duurzaamheid is een blijver en zal verstrekkende gevolgen hebben voor bedrijven. Wie duurzamer wil zakendoen, moet anders gaan denken en anders gaan werken. Alleen ondernemingen die deze omwenteling ernstig nemen, zullen er op de lange termijn de vruchten van plukken: meer veerkracht, een betere reputatie én een sterkere concurrentiepositie (hier lees je daar meer over).

Wil jij ook jouw bedrijf klaarstomen voor de toekomst? Kies dan met overtuiging voor duurzaamheid als ankerpunt van je bedrijfsmodel. Vraag vandaag nog aan onze ESG-experts wat wij voor jou kunnen betekenen.

Toelichting: 

BDO Belgium en Mercuri Urval voerden het onderzoek gezamenlijk uit, in de volgende landen: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Spanje, Tsjechië, Zweden en Zwitserland. Voor het onderzoek werden bedrijven ondervraagd over hun houding ten opzichte van duurzaamheid, de obstakels waarmee ze te maken krijgen en hun belangrijkste drijfveren. Het onderzoek werd verricht aan de hand van een vragenlijstmethode. Aan de online enquête die in november-december 2023 werd afgenomen, namen ongeveer 150 bedrijven deel. Het volledige rapport wordt eind april 2024 gepubliceerd.