Nieuw mechanisme voor de screening van directe buitenlandse investeringen in België

De procedure moet worden gestart voor de tenuitvoerlegging van de overeenkomst en bestaat uit drie fasen: aanmelding, toetsing en, indien nodig, screening. Een beroepsprocedure tegen de eindbeslissing is mogelijk bij het Marktenhof. Bovendien zijn er administratieve sancties voorzien bij niet-naleving van de verplichtingen.

Op 19 maart 2019 heeft de Europese Unie de Verordening (EU) 2019/452 tot vaststelling van een kader voor de screening van buitenlandse directe investeringen in de Europese Unie aangenomen. Naar aanleiding hiervan heeft België op 30 november 2022 besloten om, in navolging van zijn buurlanden, een samenwerkingsakkoord te sluiten dat voorziet in een mechanisme voor de screening van buitenlandse directe investeringen. Het samenwerkingsakkoord is op 1 juli 2023 in werking is getreden.

Daartoe controleert een Interfederale Screeningscommissie (de "ISC"), samengesteld uit vertegenwoordigers van de federale Staat en de deelstaten, investeringsprojecten die buitenlandse investeerders overwegen in een Belgische onderneming. Dit evenwel slechts in bepaalde gevallen, die we hieronder samenvatten.  

Een buitenlandse investeerder wordt gedefinieerd als:

• elke natuurlijke persoon met hoofdverblijfplaats buiten de Europese Unie ;
• elke onderneming uit een derde land, zijnde een naar het recht van een derde niet EU lidstaat opgerichte of anderszins georganiseerde onderneming waarbij de statutaire zetel van de onderneming of de hoofdactiviteit zich in een staat buiten de EU bevindt; of
• elke onderneming waarbij een van de uiteindelijke begunstigden zijn hoofdverblijfplaats buiten de Europese Unie heeft. 

Een directe buitenlandse investering bestaat uit iedere investering door een buitenlandse investeerder die gericht is op het vestigen of handhaven van duurzame directe betrekkingen tussen de buitenlandse investeerder en de ondernemer of de onderneming, met inbegrip van investeringen die de daadwerkelijke deelname aan het beheer van of de zeggenschap over deze onderneming mogelijk maken.

De volgende investeringen vallen onder het mechanisme:

• rechtstreekse of onrechtstreekse verwerving van minstens 10% van de stemrechten in ondernemingen en entiteiten die gevestigd zijn in België en die actief zijn in de sectoren defensie, energie, cyberveiligheid, elektronische communicatie of digitale infrastructuren en waarvan de jaaromzet in het boekjaar voorafgaand aan het verwerven meer dan 100 miljoen euro bedroeg; en
• rechtstreekse of onrechtstreekse verwerving van minstens 25% van de stemrechten in ondernemingen of entiteiten die gevestigd zijn in België en waarvan de activiteiten in het bijzonder betrekking hebben op vitale infrastructuren voor energie, vervoer, water, gezondheid, de sector van de private veiligheid, toegang tot gevoelige informatie, enz.

De procedure bestaat uit drie fasen:

• Aanmelding na de sluiting en vóór de tenuitvoerlegging van de overeenkomst door de buitenlandse investeerder op eigen initiatief aan de ISC in de bovengenoemde gevallen, waarbij bepaalde informatie wordt verstrekt, zoals de identiteit van de investeerder of de geplande datum van voltooiing van de investering. In principe moet de aanmelding worden gedaan op basis van de ondertekende documentatie, maar er mag ook gebruik worden gemaakt van ontwerpovereenkomsten.
• Toetsing door de leden van de ISC van de transactie door na te gaan of deze een mogelijke impact kan hebben op de nationale veiligheid, de openbare orde of de strategische belangen van de deelstaten. Indien de ISC van oordeel is dat er concrete aanwijzingen zijn van een gevaar, wordt een screeningsprocedure opgestart. Zo niet wordt het dossier geacht toegelaten te zijn.
• Screening, die tot doel heeft een concrete risicoanalyse uit te voeren. Vervolgens is het mogelijk om een hoorzitting te organiseren en aanvullende informatie te vragen. Na analyse kan de ISC de transactie aanvaarden, weigeren of onder voorwaarden aanvaarden en bijsturende maatregelen voorstellen. De partijen kunnen tegen de beslissing in beroep gaan bij het Marktenhof. 

Een buitenlandse investeerder die deze verplichtingen niet nakomt kan een administratieve geldboete worden opgelegd die kan oplopen tot 10%, en in bepaalde gevallen 30%, van het bedrag van de investering. 

De procedure is verplicht en opschortend, dus de transactie kan niet worden voltooid zonder goedkeuring van de ISC. De transactiedocumentatie moet een opschortende voorwaarde bevatten in geval signing en closing op verschillende tijdstippen plaatsvinden en een reeks andere clausules, bijvoorbeeld over het delen van informatie

De samenwerkingsovereenkomst is beschikbaar via deze link.

Voor meer informatie kun je contact opnemen met je vertrouwde BDO adviseur of met onze expert, Bram Demeester.