Duurzaam ondernemen

In een wereld die geconfronteerd wordt met toenemende milieuproblemen en sociale uitdagingen, klinkt de roep om duurzaam werken en leven luider dan ooit tevoren. Bedrijven worden aangespoord om duurzaamheid op de agenda te plaatsen, terwijl ook bij beleidsmakers, consumenten en investeerders een groeiend bewustzijn te zien is. In dit artikel zoomen we in op de voordelen, uitdagingen en best practices van duurzaam ondernemen.

Wat is duurzaamheid/ESG eigenlijk?

Het overkoepelende begrip duurzaamheid verwijst naar de mate waarin we in onze behoeften kunnen voorzien zonder de natuurlijke hulpbronnen uit te putten of schadelijke gevolgen voor het milieu te veroorzaken. Tegelijk richt duurzaamheid zich op het bevorderen van welzijn in onze samenleving.

Bedrijven spelen een cruciale rol in het bevorderen van duurzaamheid. Zij kunnen duurzaam ondernemen integreren in hun bedrijfsstrategie en dagelijkse bedrijfsvoering, om zowel de negatieve impact te verminderen als de positieve impact te optimaliseren.

Hierbij is het belangrijk om dit begrip van alle hoeken te benaderen, met name Environmental (milieu), Social (sociale impact) en Governance (goed bestuur). Voorbeelden van deze ESG-invalshoek zijn het verminderen van koolstofemissies, het waarborgen van gezonde en veilige arbeidsomstandigheden voor werknemers en het waarborgen van transparante rapporteringsregels.

Je hoeft als bedrijf natuurlijk niet aan elk mogelijk duurzaamheidsonderwerp te werken. BDO raadt ondernemers aan om op dit vlak gerichte keuzes te maken.

De brede businesscase van duurzaam ondernemen

Duurzaam ondernemen wordt vaak gelinkt aan drempels/uitdagingen zoals:

  • “Dat kost enkel geld, het levert niets of te weinig op.”
  • “Mijn klant wil hier niet voor betalen.”
  • “Zolang ik moet concurreren met landen zoals China, is er in mijn bedrijf geen ruimte voor ESG.”

Daarom is het belangrijk om inzicht te hebben in de ‘brede businesscase’ van duurzaam ondernemen. Bedrijven die de stap zetten van ad-hocinitiatieven (zoals het plaatsen van zonnepanelen of het opzetten van een welzijnsbeleid) naar het integreren van ESG in de bedrijfsstrategie (zodat ESG wordt meegenomen in het beslissingsproces van alle departementen op alle niveaus), doen dit vanuit de overtuiging dat dit waarde zal creëren en risico’s zal managen voor hun bedrijf. De voordelen voor bedrijven zijn divers en verschillen afhankelijk van onder andere de bedrijfscontext, ambities en sector:

  • Innovatie en concurrentievoordeel: duurzaamheid kan innovatie stimuleren. Het stimuleert en – in sommige situaties – dwingt je zelfs als bedrijf om nieuwe, milieuvriendelijke technologieën en oplossingen te ontwikkelen. Denk maar aan de vele ‘groene’ varianten van bestaande producten en nieuwe oplossingen. Duurzame bedrijfspraktijken kunnen deuren openen naar groeiende markten van milieubewuste consumenten. Dit kan je een concurrentievoordeel en hoger marktaandeel opleveren in een snel veranderende markt en economische omgeving. 
  • Kostenbesparing: duurzame praktijken kunnen leiden tot lagere operationele kosten. Denk bijvoorbeeld aan het reduceren van afval, een lager energieverbruik (lees ook het artikel 'Blijf meester over je energiefactuur', To The Point 02/2023 of het hergebruik van grondstoffen en materialen. Met andere woorden: een efficiënt gebruik van hulpbronnen kan de operationele kosten in jouw organisatie verlagen en de winstgevendheid vergroten.
  • Compliance met regelgeving en normen: beleidsmakers lanceren alsmaar meer initiatieven om duurzaam ondernemen te stimuleren, van expliciet zaken verbieden (zie onder meer de regels voor CO2-uitstoot en stikstof), meer transparantie (het rapporteren van duurzaamheidsprestaties) of het belonen van milieuvriendelijke investeringen via premies en subsidies. Indien niet voorbereid, kan dit leiden tot hoge kosten om hier last minute aan te voldoen, ‘stranded assets’ en boetes voor het niet naleven van duurzaamheidsregelgeving of -normen.
  • Toegang tot kapitaal: investeerders integreren steeds vaker ESG-criteria in hun besluitvormingsproces. Scoor je als bedrijf hoog op duurzaamheidscriteria? Dan krijg je makkelijker toegang tot kapitaal en maak je kans op gunstigere financieringsvoorwaarden. Daarnaast worden ESG-criteria steeds vaker geïntegreerd in waarderingsoefeningen door onder andere private-equityspelers. Je kan dus als bedrijf een hogere waardering krijgen door ESG te integreren in je bedrijfsvoering.
  • Risicobeheer: duurzaamheid integreren in de strategie helpt je als bedrijf future-proof te opereren. Dit is mogelijk door op een duurzame manier waarde te creëren en risico's te identificeren en te managen die verband houden met onder meer regelgeving, reputatieschade en problemen in de toeleveringsketen. Voorbeelden van risico’s zijn de impact van klimaatverandering op de toeleveringsketen (fysieke risico’s) of boetes voor het niet naleven van duurzaamheidsnormen (transitierisico’s).
  • Een sterk(er) employer brand: uit onderzoek blijkt dat jonge generaties (generatie Z) de voorkeur geven aan werkgevers met een sterke focus op duurzaam ondernemen. Bedrijven die duurzaamheid omarmen, slagen er dus beter in om getalenteerde medewerkers aan te trekken en te behouden. Niet onbelangrijk in deze tijden van krapte op de arbeidsmarkt…

Houd rekening met pittige uitdagingen

Naast de brede businesscase worden bedrijven ook geconfronteerd met uitdagingen om duurzaamheid te integreren in hun bedrijfsstrategie. Een selectie van mogelijke uitdagingen waarmee bedrijven rekening moeten houden:

  • Kosten en investeringen: de implementatie van duurzame praktijken kan aanvankelijk hoge kosten met zich meebrengen, zoals het upgraden van productiemethodes, het vervangen van verouderde apparatuur of het investeren in hernieuwbare energiebronnen. Ben je als bedrijf bereid om deze investeringen te doen, vooraleer je hiervan op langere termijn de vruchten plukt? 
  • Regelgeving en compliance: duurzaamheid gaat vaak hand in hand met strengere regelgeving, vooral op het vlak van milieu en arbeidsvoorwaarden. Als bedrijf moet je je dus aanpassen aan nieuwe spelregels, wat juridische en operationele uitdagingen met zich mee kan brengen.
  • Een complexe toeleveringsketen: het verzekeren van duurzaamheid in de hele toeleveringsketen kan ingewikkeld zijn, vooral voor wereldwijd opererende bedrijven. Het vereist nauwgezette monitoring en samenwerking met leveranciers, wat kan leiden tot extra inspanningen en kosten.
  • Een aangepaste bedrijfscultuur: duurzaam ondernemen vereist vaak een verandering in de bedrijfscultuur en mindset. Als je jouw medewerkers bij dit veranderingsproces betrekt, kan dit de nodige tijd en investeringen vragen om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen.

“Verschillende stakeholders zetten duurzaam ondernemen steeds meer op de agenda. Van klanten tot investeerders, en van overheidsinstanties tot medewerkers: elk op hun manier sporen ze bedrijven aan tot duurzaam ondernemen.”
Ignace RobberechtsESG Competence Lead – Inclusive Diversity Manager BDO Belgium

“Duurzaam ondernemen biedt je als bedrijf tal van voordelen die jouw businessmodel en -resultaten een stevige boost kunnen geven. Tegelijk moet je echter ook rekening houden met niet te onderschatten uitdagingen.”
Ignace RobberechtsESG Services Lead BDO Belgium

Benieuwd naar enkele best practices in duurzaam ondernemen?

Mits duurzaamheid heel wat diverse topics covert, is een van de belangrijkste stappen het identificeren van de meest relevante/materiële ESG-topics op basis van de bedrijfscontext, sector, bedrijfscultuur, bedrijfsstrategie, enzovoort. Dit is ook een van de hoekstenen van de EU ESG-rapportering (CSRD).

Best practices in ESG zijn dus voor elk bedrijf anders. We geven je enkele voorbeelden van mogelijke strategische benaderingen en acties die je als bedrijf kunt volgen om effectief en verantwoordelijk met duurzaamheid om te gaan:

  • Op milieuvlak: het in kaart brengen van jouw ‘carbon footprint’ als bedrijf, om op basis hiervan de meest effectieve acties te nemen in het kader van een transitieplan, het maximaal hergebruiken van grondstoffen en materialen en het toepassen van ‘predictive maintenance’ voor een efficiënter onderhoud van apparatuur en machines.
  • Op sociaal vlak: het creëren van veilige en gezonde werkomstandigheden voor medewerkers (inclusief het uitvoeren van risicoanalyses op de werkvloer), het uitrollen van een DE&I-programma (Diversity, Equity and Inclusion) op basis van de vastgestelde focuspunten binnen het bedrijf en het stimuleren van een evenwichtige werk-privébalans
  • Op governancevlak: het beschikbaar stellen van duurzaamheidsrapporteringsgegevens aan belanghebbenden, het stimuleren van innovatieve oplossingen en technologieën om productie- en logistieke processen te verbeteren en het inzetten op een duurzaam aankoopbeleid.

Wil je jouw bestaande strategie en/of rapportage verder op punt stellen?

Reken op de ondersteuning van BDO-experten om jouw bedrijf vakkundig en op een pragmatische manier te navigeren doorheen jouw ‘duurzaamheidsreis’. We zetten enkele van onze duurzaamheidsdiensten in de kijker:

  • ESG Strategie: we helpen organisaties bij het identificeren van materiële duurzaamheidstopics, het definiëren van impactvolle duurzaamheidsdoelen en een programma om deze te bereiken.
  • ESG Rapportering: we ondersteunen bedrijven bij het gefaseerd opzetten van transparante en conforme ESG-rapportering om stakeholders te informeren, die uiteindelijk moet voldoen aan de EU-regelgeving (CSRD en EU Taxonomie).
  • ESG Assurance: we zorgen voor een onafhankelijke beoordeling en validatie van ESG-rapportering door bedrijven.