Voorbij de maan … en verder

Living Tomorrow en BDO delen dezelfde innovatiespirit

“Het land dat de energiebron beheerst die de technologische beschaving draaiende houdt, zal de aarde beheersen.” Uit: ‘China has returned helium-3 from the moon, opening door to future technology’, Mark R. Whittington, september 2022, The Hill. Een statement om u tegen te zeggen en dat ook op microniveau standhoudt. Immers, een bedrijf dat innovatie ademt en koestert, verzekert zijn groei, concurrentievermogen en bestaansreden. “Eenvoudiger gezegd dan gedaan”, dixit vier innovatie-goeroes van Living Tomorrow en BDO. “Maar voor wie de ogen opent, reiken de mogelijkheden ver voorbij de maan.”

Rond de tafel zitten:

Yin Oei (CEO Living Tomorrow Group)
Dankzij haar sportiviteit en strategische aanpak won Yin in 2008 ‘Expeditie Robinson’, het realityprogramma waarin deelnemers op een onbewoond eiland moeten zien te overleven. “Zelfs in de meest primaire leefomgeving gaat een mens op zoek naar ‘beter en efficiënter’. In plaats van iedere ochtend op krabbenjacht te gaan, groeven we een pot in het zand waarin de krabben zichzelf gevangenzetten. Dat is pure innovatie.”

Frank Beliën (oprichter en voorzitter Living Tomorrow)
Volgens Frank zou de maan de Perzische Golf van het midden van de 21ste eeuw kunnen worden. Haar enorme voorraden helium-3 geven de ruimterace tussen economische grootmachten alvast een nieuwe boost. “Op aarde is het een uiterste zeldzame grondstof, maar onmisbaar om kernfusie mogelijk te maken. Kernfusie, zonder uitstoot van radioactieve neutronen, is de energiebron van de toekomst. Tien spaceshuttles vol helium-3 zijn goed voor een jaar lang schone fusie-energie voor de hele wereld.”

Joachim De Vos (covoorzitter Living Tomorrow en prof. scenarioplanning aan de UGent)
Joachim, auteur van ‘Why innovation fails’, leert waarom innovatie belangrijk is en onthult veelvoorkomende valkuilen in een innovatieproces en hoe die te omzeilen. “Toen ik in 1995 Bill Gates mocht rondleiden in het eerste ‘Huis van de Toekomst’ van Living Tomorrow, wees hij op het belang om mensen onder te dompelen in de tastbare mogelijkheden van de toekomst zodat ze zichzelf en hun omgeving op die toekomst kunnen voorbereiden.”

Walter Vanherle (Partner BDO Belgium, Digital & Innovation)
Noem Walter gerust een technologieadept. Zijn kantoor bulkt van hightech vondsten, van een futuristische foodprinter tot een archeologische iPhone. Zijn recentste dada? ‘Digital twins’. “Ze maken innovatie kostenefficiënter en bovenal minder risicovol. Een digitale tweeling is een digitale kopie van de echte wereld waarbinnen we gedrag en prestaties kunnen modelleren en naar hartenlust mee experimenteren.”

In een wereld waar bijna alles mogelijk is, start innovatie vooral vanuit noodzaak?

Joachim: “Bedrijven zullen nooit stoppen met de zoektocht naar efficiënter en beter. Het begon met het versterken van de productiviteit van mensen, gevolgd door de introductie van machines en vandaag hebben we de digitalisering van de taken van mensen én machines. De digitalisering is als een rivier die onophoudelijk stroomt en bestaande processen optimaliseert of herdenkt. Om efficiënt en rendabel te innoveren, heb je inzicht nodig in wat er de komende vijf tot tien jaar op je afkomt en mogelijk wordt. Enkel wie op de juiste manier naar die toekomst kijkt, kan ook nadenken over wat er vandaag moet gebeuren om (over)morgen als bedrijf nog relevant te zijn.”

Frank: “Uit een onderzoek van Harvard bleek dat organisaties vooral aandacht hebben voor financiële rapportering, legal & compliance en de dagdagelijkse operaties. Slechts een fractie gaat naar strategie en de toekomst. Als het dan misgaat, ligt de oorzaak meestal bij een foute inschatting van de toekomst. Dat kun je vermijden door scenario’s uit te tekenen. Je kijkt welke elementen de toekomst van jouw organisatie beïnvloeden en hoe die mogelijk veranderen in de toekomst. Dat is natuurlijk geen exacte wetenschap, maar het versterkt je veerkracht. Niemand kan de toekomst voorspellen, maar dat betekent niet dat je jezelf er niet op kunt voorbereiden.”

Walter: “Om ons innovatievermogen en intern ondernemerschap te stimuleren, creëerde BDO, onder de noemer Dragons’ Den, een omgeving waarin medewerkers in alle vertrouwen en ongeremd hun innovatie-ideeën kunnen voorstellen (lees ook het artikel ‘Dragons’ Den geeft BDO vleugels’) . Elk idee wordt door een onafhankelijke ‘innovation board’ getoetst op zijn haalbaarheid en potentieel om waarde te creëren. Voor BDO én/of voor de klanten. Dat is onze ‘inside-out’-benadering van innovatie. Tegelijk staan al onze antennes op scherp om innovatieve inzichten, kennis en knowhow uit de buitenwereld te capteren en zo dag in dag uit bij te leren en te co-creëren. Dat is onze ‘outside-in’-aanpak waarvan het partnerschap met Living Tomorrow en het partnernetwerk het schoolvoorbeeld en uithangbord zijn.”

Yin: “Elke verandering botst op weerstand. Dat is eigen aan de mens. Maar door innovatie vanuit de mensen zelf te laten groeien – dat is het doel van BDO met Dragons’ Den – herleid je die weerstand tot een minimum. Het draait niet om de innovatie an sich, maar over het verschil dat we samen kunnen maken door onze krachten te bundelen. Dat is tevens de essentie van Living Tomorrow.”

Joachim: “Wat we momenteel meemaken is geen tijdperk van verandering, maar een verandering van tijdperk waar de snelheid van verandering exponentieel is. Die versnelling steunt op de exponentiële groei van de processingkracht. Die verdubbelt vandaag om de 18 maanden. Tegelijk neemt de hyperspecialisatie toe. In een vorig tijdperk kon je van alles voldoende afweten om de verandering eigenhandig te sturen. Vandaag …”

… is het tijdperk van lineaire, eendimensionale innovatie voorbij?

Joachim: “Vandaag kun je niet anders dan samenwerken met de verschillende specialisten in alle domeinen die de innovatie mogelijk maken. Dat maakt innovatie bijzonder complex waardoor ze nog te vaak als een bedreiging wordt ervaren en minder als een opportuniteit.”

Walter: “Vandaar de noodzaak van een ecosysteem zoals de innovatiecampus van Living Tomorrow. Dankzij ons partnership verstevigt BDO zijn marktpositie als innovatieve speler en ‘business challenger’ waarbij we streven naar futureproof waardecreatie (lees inzet ‘De nieuwe S-curve van waardecreatie) voor onszelf en voor de onze klanten. Anders gezegd: we verenigen kennen met kunnen.”

Yin: “Wat niet altijd even evident is. Heel creatieve organisaties laten zich soms zodanig meeslepen in hun innovatiedrift dat ze hun eigen strategische doelen voorbijschieten. Of er niet in slagen om hun innovatie succesvol te vermarkten.” 

Walter: “Bij BDO steunen we op wat we het bananenmodel noemen. De rug van de banaan is de strategische lijn, terwijl in de buik alle operationele acties worden uitgezet die zo dicht mogelijk aanleunen bij de te volgen strategie. Met de ‘horizonplanning’ verkennen we de impact van de trends op de business van de klant en ontwikkelen we mogelijke scenario’s hoe het bedrijf kan evolueren. Zo zetten we de bedreiging die de tsunami aan mogelijkheden vormt om in tastbare en haalbare opportuniteiten.”

“Wat we vandaag meemaken is geen tijdperk van verandering, maar een verandering van tijdperk.”
Joachim De VosCovoorzitter Living Tomorrow
“We verenigen kennen met kunnen. Wat we leren over de toekomst zetten we om in praktische, haalbare acties.”
Walter Vanherle Partner BDO Belgium, Digital & Innovation
‘What you see is what you get?’

Frank: “Als je innovaties niet tastbaar maakt, dan begrijpen mensen ze maar moeilijk en krijg je weerstand. Toen in 1995 ons eerste ‘Huis van de Toekomst’ openging zei het merendeel van de bezoekers dat ze nooit een mobiele telefoon zouden willen. Ze associeerden mobiele telefoons toen met werken. We moesten duidelijk maken dat mobiele telefoons in de toekomst heel wat meer zouden betekenen dan enkel werk. Daarom is het tonen van innovaties en laten zien tot wat ze kunnen leiden, zo belangrijk. Ook voor bedrijven.”

Walter: “Voor BDO is de samenwerking met Living Tomorrow bovendien een niet te onderschatten hefboom voor onze employer branding. In de huidige ‘war for talent’ is het belangrijk dat je kunt ‘bewijzen’ dat je toekomstgericht onderneemt en je openstaat voor ideeën en technologie die pas in de toekomst vorm zullen (kunnen) krijgen.”

Frank: “Trouwens, dat nijpend en groeiend tekort aan talent kun je deels opvangen dankzij innovatie. Buitenlands talent aantrekken is een optie, maar steeds minder sociaal aanvaard in bepaalde delen van Europa. Artificiële intelligentie kan helpen om bijvoorbeeld beschikbaar maar onontgonnen talent in het bedrijf op te sporen en optimaler in te zetten.”

De convergentie van digitalisering, automatisering en wijdopen datasluizen maakt innoveren er niet eenvoudiger op?

Yin: “Innoveren is anno 2023 een bijzonder complex verhaal omdat je zoveel verschillende technologieën simultaan moet omarmen. Dat wordt nog versterkt door de recente noodzaak om dat op een duurzame manier te doen wil je als bedrijf niet uit de markt worden gezet. Die shift naar duurzaam ondernemen komt onomkeerbaar op kruissnelheid. Tot voor enkele jaren werd de top tien van de Fortune 500 aangevoerd door Amerikaanse techbedrijven. In 2023 staat supermarktketen Walmart op één, onder meer dankzij het engagement om zijn volledige waardeketen koolstofneutraal te maken. Behalve het duurzaamheidstreven wegen nog andere elementen op het innovatievermogen, zoals cybersecurity en de toenemende compliancevereisten van overheidswege. Een bedrijf dat wendbaar wil blijven in de toekomst heeft oog voor al die tendensen en brengt ze in lijn met zijn ‘purpose’.”

Joachim: “Regelgeving en compliance zijn nodig, want elke innovatie kun je zowel ten goede als ten kwade toepassen. Denk aan genetische manipulatie, nucleaire energie, … Met AI en datadeling is dat net zo. Je hebt dus regels nodig want je kunt niet blindelings vertrouwen op de ethiek van elke gebruiker. Immers, vandaag is de technologie voor elk individu toegankelijk - wat bijvoorbeeld met nucleaire energie niet het geval was en is. Dat maakt het risico op misbruik veel groter. Gelukkig zijn we ons daar in Europa terdege van bewust en spelen we zelfs een pioniersrol inzake regelgeving.”

Frank: “Een regelgevend kader remt innovatie ook af. En dat is best wel frustrerend als je ziet dat bepaalde innovaties in andere delen van de wereld veel sneller ingang vinden. Onze regelgeving verloopt vandaag te traag. Tegelijk moet Europa nog veel sterker worden en minder afhankelijk van de rest van de wereld. Waarom bijvoorbeeld het zeldzame, maar levensnoodzakelijke lithium massaal invoeren als we die grondstof zelf op een duurzame manier kunnen ontginnen, zoals al in Zweden gebeurt? Tegen 2030 wil Europa 10% van de grondstoffen zelf ontginnen en 40% recycleren. Dat zijn thema’s waarop onze bedrijven moeten inzetten, mét steun van de overheid.”

Joachim: “Het is vooral het voorzichtigheidsprincipe dat te zwaar doorweegt in onze Europese regelgeving en besluitvorming. Iets mag pas worden toegepast wanneer bewezen is dat het 100% veilig, gezond, … kan. Mocht Vesalius in de 16de eeuw niet op lijken hebben geoefend – wat wettelijk niet toegelaten was –, dan stond de geneeskunde vandaag nog in haar kinderschoenen. We hebben dus nood aan ‘testbedden’ waar we baanbrekende technologie in een juist wettelijk kader kunnen testen in grotere groepen.” 

Walter: “Door overregulering of ‘gold-plating’ (nog strenger zijn dan moet) krijg je zelfs de kans niet om innovaties te testen. Zo mag je in België enkel met drones experimenteren boven het Antwerpse havengebied, elders wordt het als onveilig beschouwd. Maar er is een mate van vrijheid nodig om te kunnen experimenteren en veilig te leren vliegen met drones. Kortom, we hebben nood aan een eigentijdse regelgeving die tabula rasa maakt met oude concepten en vertrekt vanuit nieuwe modellen.”

“Je hebt een droom nodig om te kunnen innoveren.”
Yin OeiCEO Living Tomorrow Group
“Niemand kan de toekomst voorspellen, maar je kunt je er wel op voorbereiden.”
Frank BeliënOprichter & voorzitter Living Tomorrow
Vaak gehoord: het duurt te lang vooraleer onze investering in innovatie rendeert.

Joachim: “Gebrek aan een gestructureerde aanpak of een onvoorbereide organisatie – op alle niveaus, in alle domeinen – zijn belangrijke oorzaken. Medewerkers krijgen nauwelijks tijd of vrijheid om op een structurele manier creatief na te denken, budgetten zijn beperkt, de vaardigheden niet aanwezig, en het draagvlak bij de bedrijfstop en het team is klein. Kortom, het ontbreekt aan een echte innovatiecultuur.”

Yin: “Van nature beschouwen CEO’s innovatie als een kostenpost. Of ze durven of kunnen niet voorbij de einder kijken. Hoeveel bedrijven zijn vandaag al bezig met de metaverse? Je hebt een droom nodig om te kunnen innoveren. Kijk maar naar wat in de jaren 60 van de vorige eeuw allemaal mogelijk was in de sciencefictionreeks Star Trek en vandaag realiteit is geworden (mobiel communiceren, foodprinting, het holodek, touchscreens, …). Bedrijven hebben zo’n tastbare droom nodig.”

Walter: “Die droom cultiveert BDO met zijn innovatieworkshops in het BDO InnovationLab op de Living Tomorrow campus.”

Geen droom zonder valkuilen?

Walter: “Vooraf je huiswerk en een grondige marktanalyse maken, is cruciaal voor je slaagkansen. Je zult maar een innovatief product op de markt brengen waar niemand op zit te wachten. Erger nog, dat elders in de wereld al bestaat. Of een dienst lanceren die sociaal niet wordt aanvaard omdat de consument of de markt er nog niet rijp voor zijn of vakbonden of activisten op de rem staan.”

Frank: “Vergeet ten slotte niet dat je je innovaties moet uitdragen. Wat heb je aan een innovatie als je ze niet tot bij potentiële partners of klanten brengt? Hoe maak je ze anders beter? Ook bij Living Tomorrow was dit altijd al een cruciale factor. Anders hadden we nooit zoveel partners kunnen verzamelen om onze innovatietuin te laten bloeien.”  

De nieuwe S-curve van waardecreatie

De S-curve (blauw op de figuur) toont de logische waardegroei van een onderneming. Tot voor kort werd die groei vooral aangestuurd door mensen die voortdurend op zoek gingen naar kostenefficiëntere technieken en oplossingen om de groei en de waardecreatie te versterken. Bijvoorbeeld door standaardisatie, offshoring, ‘lean’ procesmanagement, technologische verbeteringen, modulaire en herbruikbare softwareontwikkeling (DevOps), Robotic Process Automation (RPA), ’Intelligent Document Processing’ (IDP), ‘process mining’ (procesgerelateerde data-analyse om onzichtbare processen in kaart te brengen), … Met de inzet van die technieken konden bedrijven 20 tot 30% kosten besparen of de productiviteit verhogen en zo jaar na jaar 5 tot 10% beter doen.

Met de komst van machinelearning-technieken in combinatie met menselijke bijsturing kende de generatieve AI een doorbraak die gestalte kreeg met GPT-4 en binnenkort GPT-5. Daardoor zal de waardecreatie binnen de IT- en dienstensector een forse knik omhoog krijgen. Een onshore callcenter bijvoorbeeld koppelde een GPT-4 bot aan zijn call-afhandelingsprocessen en zal zo binnen enkele maanden zijn personeelsbestand kunnen halveren.

Het verschil met de oude S-curve is dat nu meerdere rollen in bedrijven kunnen worden ondersteund door de inzet van deze nieuwe vorm van digitale assistenten (tekst-, video-, muziekgeneratie) of dat rollen zelfs volledig kunnen worden vervangen zodra de techniek integraal inpasbaar is in de oplossing (lees ook het artikel ‘Nieuwe technologieën: slim experimenteren is de boodschap’).

Kortom binnen een AI-gedreven onderneming kan de productiviteit bijkomend stijgen met 30 tot 70%, aldus Phil Fersht, oprichter en Principal Consultant van het gerenommeerde bureau Horses for Sources (HFS).

S-curve

BDO InnovationLab-workshop

De nood aan meer toekomstgericht denken groeit snel bij Belgische bedrijven. 
Dat blijkt uit het succes van de tweede editie van ‘Vision 2030’ dat BDO samen met TomorrowLab organiseerde op de Living Tomorrow Innovation Campus. Als follow-up organiseert BDO workshops in zijn InnovationLab. Experten van BDO en TomorrowLab gaan er samen met jou en je managementteam de inzichten vertalen naar strategische objectieven en haalbare acties op maat van jouw organisatie.

Frank windt er geen doekjes om: “De innovatiespirit bij BDO is zo sterk, dat ze zelfs ons, Living Tomorrow, triggert en activeert om het innovatievermogen van ons ecosysteem naar een nog hoger niveau te tillen.”

Lees de flyer ‘InnovationLab @ Living Tomorrow’. 

Uitvinding vs. innovatie

Een uitvinding is geen innovatie en omgekeerd. Een uitvinding is iets nieuws. Bijvoorbeeld de uitvinding van een nieuw materiaal. Denk aan plastic. Een uitvinding die succesvol wordt geadopteerd en in de markt gezet, noemt men een innovatie. Anders gezegd, innovatie is een proces en kun je in principe niet patenteren. De kasten van de labo’s zitten vol met uitvindingen, maar slechts een handvol leidt tot een innovatie. De combinatie van vijf innovaties kan op een uitvinding lijken, maar is in feite een superinnovatie en verschrikkelijk moeilijk om te beschermen.

Klaar om werk te maken van je toekomstplan?

Wil je een vrijblijvend gesprek over een innovatieworkshop voor jouw organisatie of bedrijf? 
Contacteer de experten bovenaan de pagina rechts.

Bekijk de aftermovie van Vision 2030 of lees het artikel ‘Inspireren is het begin van innovatie - Vision 2030 maakt de toekomst tastbaar’.