Hoe duurzamer zakendoen? Prioriteiten stellen, stakeholders betrekken, cultuur bijsturen en mensen voorlichten

Duurzamer worden: geen enkel bedrijf ontsnapt nog aan die uitdaging, waar ook ter wereld. Nu ecologische en maatschappelijke kwesties steeds uitdrukkelijker op de agenda staan, moeten bedrijven hun strategie en werking nog beter afstemmen op wat de consumenten, investeerders en regelgevende instanties verwachten. Want wat die groepen vragen, verandert momenteel. Maar de reis naar duurzaam zakendoen loopt niet altijd over rozen en onderweg krijgen ondernemingen te maken met uiteenlopende uitdagingen en obstakels.

Volgens een recente enquête uitgevoerd door BDO Belgium en Mercuri Urval bij 150 bedrijven zijn dit de belangrijkste uitdagingen die een duurzamere bedrijfsvoering in de weg staan: de kosten en het tekort aan middelen (volgens 26% van de respondenten), gevolgd door complexe toeleveringsketens, obstakels op cultureel vlak en inzake gedrag, en een gebrek aan bewustzijn en begrip.

Gelukkig zijn die uitdagingen niet onoverkomelijk. Als ervaren consultant geven we graag enkele tips aan bedrijven die duurzamer willen zakendoen en op hun reis op de obstakels stoten die we hierboven al aanhaalden.

Stel prioriteiten: wat heeft voorrang? 

Onze ervaring leert ons dat de oplossing voor de hoge kosten en het tekort aan middelen vaak schuilt in een duidelijke strategie. 

Hoe pak je dit aan? Waarmee moet je rekening houden? 
      • Bepaal eerst je prioriteiten. Dat kan aan de hand van een dubbele materialiteitsbeoordeling, die vanuit twee invalshoeken naar de zaak kijkt. Eerst en vooral de impact die je bedrijf heeft op mens en milieu (impactmaterialiteit). En daarnaast de financiële gevolgen die ESG-kwesties (milieu, maatschappij en goed bestuur) hebben voor de prestaties van je bedrijf (financiële materialiteit).
      • Houd vervolgens de brede businesscase tegen het licht wanneer je een actieplan met ESG-maatregelen uitwerkt. Want hoewel je in een eerste fase misschien een aardige duit op tafel moet leggen, kunnen duurzaamheidsmaatregelen je kosten op de lange termijn net terugdringen. Een voorbeeld: investeren in zonnepanelen kost je bedrijf geld. Maar als je wat verder in de toekomst kijkt, kan die investering je heel wat besparingen opleveren.

Kortom: je kosten verlagen doe je met een langetermijnstrategie gebaseerd op de juiste prioriteiten. Dat is het allerbelangrijkste. Dankzij een dubbele materialiteitsbeoordeling weet je wat moet doen, ontdek je waar je het best in investeert en denk je vanzelf op de lange(re) termijn.

“Het concept van dubbele materialiteit heeft de afgelopen jaren veel aandacht gekregen, zeker sinds de richtlijn inzake duurzaamheidsrapportage door bedrijven (de Corporate Sustainability Reporting Directive of CSRD) is goedgekeurd. En terecht. Door prioriteit te geven aan dubbele materialiteit, krijgen bedrijven een beter beeld van de risico’s en kansen op ESG-vlak die relevant zijn voor hun activiteiten. Bovendien kunnen ze zo strategieën uitwerken die op de lange termijn waarde opleveren voor alle belanghebbenden. Die aanpak gaat verder dan de traditionele focus op de eisen van de belanghebbenden, en kan bedrijven helpen duurzaamheidsrisico’s en -kansen die ze vaak over het hoofd zien op te merken en ermee aan de slag te gaan.”
CARMEN AUER & VIOLA MÖLLERPartner, Sustainability Services BDO Germany
“Veel bedrijven denken ten onrechte dat vooral de kosten en een tekort aan middelen een duurzamere aanpak in de weg staan. Maar op de lange(re) termijn drukken duurzaamheidsmaatregelen vaak de kosten en leveren ze bedrijven meer winst op. Door voorrang te geven aan duurzaamheid, kunnen ondernemingen nieuwe zakelijke kansen grijpen. Bedrijven die het totaalplaatje bekijken en een uitgebreide dubbele materialiteitsbeoordeling uitvoeren, achterhalen vlotter in welke zaken ze het best investeren. Bovendien zien ze duurzaamheid op die manier sneller als een langetermijnstrategie dan als een last op de korte termijn.”
NIELS DIJKMANSenior Manager, ESG Advisory BDO Netherlands

Betrek je waardeketen bij de zaak 

De afgelopen jaren zijn veel waardeketens complexer geworden door de globalisering. Hoewel dat model voor meer efficiëntie en lagere kosten heeft gezorgd, zijn er zo ook aanzienlijke obstakels opgedoken voor bedrijven die duurzamer willen zakendoen. Doordat wereldwijde waardeketens van nature ingewikkelder zijn, maken ze ondernemingen kwetsbaar voor verstoringen in de toeleveringsketen. Dat hebben we gezien tijdens de coronacrisis bijvoorbeeld. Bovendien hebben bedrijven vaak niet echt een benul van hoe hun leveranciers werken. Daardoor kan het een hele uitdaging zijn om te garanderen dat de sociale en milieunormen worden nageleefd in de hele keten.

Hoe pak je dit aan? Waarmee moet je rekening houden?
    • Breng je waardeketen in kaart, van grondstoffen tot eindgebruikers. Zo merk je potentiële risico’s en zwakke plekken sneller op. Gebieden waar de sociale en milieunormen met de voeten worden getreden bijvoorbeeld.
    • Ga het gesprek aan met belanghebbenden in de hele keten, zoals leveranciers, klanten, de plaatselijke gemeenschap ... Op die manier krijg je een beter beeld van de impact van je bedrijf en ontdek je makkelijker op welke vlakken het nog beter kan.
    • Koop duurzaam en verantwoord in. Neem je inkoopbeslissingen op basis van ESG-normen (milieu, maatschappij en goed bestuur) en moedig je leveranciers aan om zich ook aan die regels te houden. Als bedrijf kun je bijvoorbeeld trainingen en hulpmiddelen aanbieden om je leveranciers te helpen duurzamer te werken en/of hen belonen wanneer ze duurzaamheidsdoelen halen. Lees er hier meer over.

Doorbreek culturele barrières

Bij zakelijke beslissingen rekening houden met ESG-factoren: voor veel ondernemingen vraagt het een niet te onderschatten omslag in hun bedrijfscultuur. Kosten, kwaliteit, tijd ... sinds jaar en dag sturen vooral die elementen de besluitvorming bij bedrijven. Maar vandaag wordt het steeds belangrijker om ook ESG aan dat lijstje toe te voegen. Om daartoe te komen, is een gezamenlijke inspanning nodig om de houding en de zienswijze van zowel werknemers als management te veranderen.

Hoe pak je dit aan? Waarmee moet je rekening houden? 
    • Geef het goede voorbeeld: om een cultuur tot stand te brengen waarin ESG-factoren voldoende aandacht krijgen, is het belangrijk dat het hogere management en de leiderschapsteams het goede voorbeeld geven. Hoe? Door met ESG rekening te houden wanneer ze beslissingen nemen en zichtbaar te tonen dat ze zich engageren voor meer duurzaamheid. Als werknemers zien dat hun leidinggevenden ESG-factoren ernstig nemen, is de kans groter dat ze hun voorbeeld volgen.
    • Betrek je medewerkers: in je bedrijf voorrang geven aan ESG vraagt de actieve deelname en betrokkenheid van je medewerkers, op alle niveaus. Zoals we al zeiden, zijn opleidingen en voorlichtingscampagnes een goede manier om dat te bewerkstelligen. Daarnaast kunnen bedrijven hun medewerkers kanalen aanreiken om feedback en ideeën te delen over hoe het bedrijf het nog beter kan doen op ESG-vlak. Door hun werknemers actief bij het hele proces te betrekken, kunnen ondernemingen een gevoel van eigenaarschap en medeverantwoordelijkheid tot stand brengen.

Lees hier hoe je leidinggevenden en medewerkers betrekt bij je inspanningen. Het einddoel is om ESG-elementen vanzelfsprekend en onmisbaar te maken in het besluitvormingsproces, net zoals tal van andere zakelijke factoren dat zijn.

Licht iedereen voor

Een andere uitdaging die vaak de kop opsteekt, is het gebrek aan bewustzijn. Omdat duurzaamheid een vrij nieuw en complex concept is, weten veel bedrijven niet zo goed wat ESG echt inhoudt. En dat kan hun vooruitgang ernstig belemmeren. Daarom is voorlichting in je hele bedrijf een must. Zo buig je de aanvankelijke scepsis van je medewerkers en bestuursleden om in een gevoel van begrip en medeverantwoordelijkheid. En als je het goed aanpakt, ontpoppen ze zich zelfs tot de drijvende kracht van ESG in je onderneming.

Hoe pak je dit aan? Waarmee moet je rekening houden? 
    • Organiseer opleidingen voor je werknemers en leidinggevenden. Koppel daarbij altijd algemene ESG-onderwerpen aan de corebusiness van je bedrijf en toon aan hoe duurzame maatregelen extra waarde kunnen opleveren.
    • Het thema diversiteit, gelijkheid en inclusie is een uitstekend voorbeeld om het belang van voorlichting aan te tonen. Veel mensen denken dat het er alleen om gaat vrouwen niet te discrimineren, maar er komt veel meer bij kijken dan dat. Onbewuste vooroordelen, talent kunnen behouden, complementariteit van profielen en ambities ... Die elementen en nog vele andere spelen een rol. Door werknemers over die onderwerpen voor te lichten, kunnen bedrijven deze barrières overwinnen en vooruitgang boeken op het gebied van duurzaamheid.

Overwin je uitdagingen vandaag

Door de juiste prioriteiten te stellen, je waardeketen erbij te betrekken, iedereen voor te lichten en culturele barrières te doorbreken, kunnen bedrijven de uitdagingen waar ze voor staan overwinnen en aanzienlijke vooruitgang boeken op het gebied van duurzaamheid. De weg kan dan wel hobbelig zijn, met de juiste instelling en begeleiding ligt een duurzame toekomst binnen handbereik. Vraag ons vandaag nog hoe wij jou kunnen vooruithelpen op je pad naar een duurzame aanpak.

Toelichting:

BDO Belgium en Mercuri Urval voerden het onderzoek gezamenlijk uit in de volgende landen: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Spanje, Tsjechië, Zweden en Zwitserland. Voor het onderzoek werden bedrijven ondervraagd over hun houding ten opzichte van duurzaamheid, de obstakels waarmee ze te maken krijgen en hun belangrijkste drijfveren. Het onderzoek werd verricht aan de hand van een vragenlijstmethode. Aan de online enquête die in november-december 2023 werd afgenomen, namen ongeveer 150 bedrijven deel. Het volledige rapport wordt eind april 2024 gepubliceerd.